Yangın Yönetmeliği Hakkında Bir Kaç Nokta – 1

Ülkemizde Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik ile ilgili bir kaç noktayı değerlendirmek istiyorum. Hatta bası sıkıntıları ve  netleşmesi gereken konular üzerinde de durmak istiyorum.

BYKHY ilkeler bölümü  MADDE 5- (1) Projeler, kanuni düzenlemeler yanında, yangına karşı güvenlik bakımından bu Yönetmelikte öngörülen şartlara uygun değil ise yapı ruhsatı verilmez. Yeni yapılan veya proje tadilatı ile kullanım amacı değiştirilen yapılarda bu Yönetmelikte öngörülen esaslara göre imalat yapılmadığının tespiti hâlinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yapı kullanma izin belgesi veya çalışma ruhsatı verilmez.

Yapı ruhsatı ile yapının ne için kullanılacağı arasında ciddi bir sıkıntı var. Öncelikle bu ruhsatlandırma sistemi yangın güvenliği açısından revizyona uğramalıdır. Çünkü binayı yapan kişi yada kurum öncelikle bu binayı hangi kullanım amacı ile yaptığına göre yangın güvenlik önlemleri değişmektedir. Bina sahibi binayı imalathane olarak yapıp sonra depo olarak kullanılabilmektedir. Yada iş yeri büro v.b. olarak yapılmış bir bina daha sonra başka bir kullanım amacı ile kullanılabilmektedir. Dolayısı ile bina ya binalar sadece yapıldıkları amaca hizmet etmeliler yada binalar kullanım amacı değiştiğinde ruhsatları iptal olmalı yeniden bir yangın risk değerlendirmesine tabi tutularak yeni kullanım amacına uygun yangın güvenlik tedbirleri alındıktan sonra ruhsatlandırılmalıdırlar.

Yine binalar kullanım kapasiteleri değiştiğinde tekrar bir denetime tabi olmalıdırlar. Üretim yapan bir firmada üretim kapasitesi arttığında oradaki yangın güvenlik önlemlerinin de yeni üretim kapasitesine uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Yada firma üretim gamına başka yeni bir ürün eklediğinde o ürünün yangın ile olan ilişkisi değerlendirilip yeni gerekli ek önlemlerin alınması sağlanmalı ve ruhsatlandırma buna göre yeniden yapılmalıdır.

Peki asıl soru şudur tüm bunları kim yada kimler yapacaktır. Buna göre yeni düzenlemeler nasıl olacak ve bunları kim hangi yetkiler ve bilgiler ile uygulayacaktır.

Belki araçlardaki trafik muayenesi gibi binalarda periyodik yangın güvenlik muayenesi yapılması gerekebilir. Yada iş güvenliği hizmeti veren firmalar bu konuda sorumluluk altına alınıp yetkilendirilebilir. Zaten bazıları bu benim yukarıda söylediklerimi iş güvenliği hizmeti çerçevesinde firmalın yaptığını iddia edebilir. Fakat burada sıkıntı şudur ki ; İş güvenliği firmaları işletmeye bağlı çalıştığı için yani işverene bağlı oldukları için o işvereni  gerçek anlamda denetlemeleri pek olası değildir. Yine teknik olarak bir sürü işe bakan İSG umanlarının yangın konusunda uzman olmaları beklenemeyeceğinden , çok detaylı ve sağlıklı yangın risk analizi yapabilecekleri de olası değildir. En azından büyük bir kısmının.

BYKHY ilkeler bölümü  MADDE 5 – (2) Tasarımcılar tarafından, bu Yönetmelikte hakkında yeterli hüküm bulunmayan hususlarda ve metro, marina, helikopter pisti, tünel, stadyum, havalimanı ve benzeri kullanım alanlarının yangından korunmasında Türk Standartları, bu standartların olmaması hâlinde ise Avrupa Standartları esas alınır. Türk veya Avrupa Standartlarında düzenlenmeyen hususlarda, uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar da kullanılabilir.

Buradaki sıkıntı ise tasarımcı ile ilgilidir. Öncelikle tasarımcı kimdir ? Bilgileri nereden geliyor ? Eğitimleri nerede almış nasıl ve nerede akredite olmuş gibi bir sürü ciddi problem var. Şu anda makina yada endüstri mühendisleri makina tesisat bilgisi ve BYKHY yönetmeliğine uygun olarak tasarım yapmaktadırlar. Yangın tesisatları ve hesapları zaman zaman Makina Mühendisleri Odasının açtığı Yangın Tesisatı Mühendis Yetkilendirme Kursu gibi  birkaç günlük kurslara katılan makina –endüstri mühendisleri tarafından yapılmaktadır. Oysa ki bu tür hesap ve projeler yurtdışında genellikle yangın güvenlik mühendisleri tarafından yapılıyor. Çünkü yurtdışındaki üniversitelerde yangın güvenlik mühendisliği bölümü var. Türkiye’de böyle bir bölüm olmadığından tasarımcının akreditasyonu hakkında bazı sıkıntılar var. Hem de bu tasarımcıyı denetleyecek bir kurum ve kuruluş ta yok. Dolayısı ile biz şu anda yangın tesisat uygulama hesap ve tasarımlarını makina – endüstri mühendislerimiz ile yapmak durumundayız.

BYKHY ilkeler bölümü  MADDE 5 – (3) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında proje ve yapım ile ilgili konularda tereddüde düşülen hususlar hakkında Bayındırlık ve İskân Bakanlığının, diğer hususlar hakkında ise İçişleri Bakanlığının uygulamaya esas olacak yazılı görüşü alınarak bu görüşlere göre işlem yapılır.

 Bayındırlık ve iskan bakanlığında yangın uzmanları mı çalışmaktadır , burada görüş alınabilecek bir yetkili uzman kurul mu vardır. Yoksa böyle bir durumda bakanlık bir üniversiteden yada uzmandan görüş mü almaktadır.Gibi bir kaç soru gerçekten kafamı karıştırıyor. Yani bir üst görüş alınacak olan kurum ve kuruluş bu konuda akredite uzmanlara sahipmidir ?

BYKHY Görev, yetki ve sorumluluk bölümü MADDE 6- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasından;

1. a) Yapı ruhsatı vermeye yetkili idareler,
2. b) Yatırımcı kuruluşlar,
3. c) Yapı sahipleri,

ç) İşveren veya temsilcileri,

1. d) Tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler ile uygulayıcı yükleniciler ve imalatçılar,
2. e) Yapı yapılmasında ve kullanımında görev alan müşavir, danışman, proje kontrol, yapı denetimi ve işletme yetkilileri,görevli, yetkili ve sorumludur.

Kim neye göre nasıl sorumlu işte büyük problem burada başlıyor. Çünkü sorumluluk bilgiden kaynaklanır. Yani birini sorumlu tutmak için onu akredite etmek ve bilgilendirmek gerekmiyor mu? Ülkemizde yangın güvenliği konusunda firmaları yada kişileri akredite eden kurum var mı? Bel ki de tüm sorumluları denetleyecek ve hepsinin üzerinde sorumlu olacak bir merkez yada baş sorumlu olması gerekir. Çünkü bir sürü sorumlunun olduğu bir yerde herkes sorumluluğu bir başkasının üzerine atabilecek durumu yakalayabilir. Ki bu şekilde olası bir çok vaka var.

BYKHY Görev, yetki ve sorumluluk bölümü MADDE 6- (3) Bu Yönetmelik hükümlerine uyulmaması sebebiyle meydana gelen yangın hasarlarından dolayı;

1. a) Yapı inşasında yer alan yapı sahipleri, işveren ve işveren temsilcileri,
2. b) Tasarımda, uygulamada ve denetimde görevli mimar ve mühendisler,
3. c) Yapı denetimi kuruluşları,

ç) Müteahhitler, imalatçılar ve danışmanları, kusurlarına göre sorumludur.

Görüldüğü üzere yangın korunma ve güvenlik sisteminin çalışır-işgörür olması ciddi bir sorumluluktur. Olası bir yangın durumunda sonuç kötü olursa yukarıdaki her kurum-kuruluş-kişi sorumlu olacaktır.