Yangın Yönetmeliği Hakkında Bir Kaç Nokta – 3

Bir kez hatırlamakta fayda var , tüm iş tasarımdan başlıyor ve iş nasıl başladıysa öyle devam edip gidiyor. Tasarımdan başlayıp , imalat , devreye alma ve yangın güvenlik sisteminin işletilmesinin devam ettirilmesi süreçleri aşağıdaki gibi işletilse bir çok sorun aşılabilecektir diye düşünüyorum. Ki bir çok gelişmiş ülkede aşağıdaki gibi yapılıyor.

1.Ön Dizayn Aşaması:

Dizayndan önce bir ön dizayn çalışması gerekliliği elzemdir.Kervan yolda düzülür demeyip en başından bir ön çalışma yaparak doğru yön ve doğru kriter belirlemek daha ucuz ve kurallara uygun olacaktır.

• Bina sahibi tarafından dizayn kriteri -konsept dokümanın hazırlanması (bir danışmanın yardımıyla); Binayı yapacak olan kişi yada kurum bu binayı hangi amaç-amaçlar için kullanacağını en iyi bilendir , dolayısı ile başlangıçta yangından korunma felsefesinin bu ilkeler çerçevesinde bina sahibi ile beraber yangın güvenlik uzmanının dizayn konsept dökümanını hazırlaması doğru olacaktır. Dizayn konsept dökümanı hazırlanırken , BYKHY , TSE , TS EN , NFPA , FM , UL gibi kural ve standartlara gözönüne alınmalıdır.
• Dizayn konsept dokümanın içeriğinin bağımsız akredite bir denetleme kuruluşunca kontrol edilmesi; Yine daha en başından bağımsız bir denetçi kurum –kuruluş ile anlaşmakta fayda var. Çünkü doğru iş yapmak açısından her zaman bağımsız bir 3. Gözün işleri incelemesinde ve denetlemesinde fayda vardır.
• Dizayn konsept dokümanının yerel yetkililerce onaylanması; Yapı sahibi ve yangın güvenlik uzmanı tarafından hazırlanmış sonrasında denetçi tarafından denetlenmiş bir dökümanın yapı kullanma ruhsatı verecek olan idare tarafından onaylatılması ile doğru bir başlangıç yapılmış olacaktır.

2.Dizayn Aşaması:

• Dizayn çizimlerinin, hesaplamaların yapılması ve müteahhit- uygulamacı taşeronlar tarafından kullanılacak malzemelerin seçilmesi; Dizayn aşamasında akredite ve onaylı bir mühendislik firması yada mühendis ile çalışmak gereklidir.

Dizayn ve hesaplama için bilgisayar programları kullanılıyor ise bu programların da doğru programlar olduğu ve sonuçlarının doğru olduğu kontrol edilmelidir. Ayrıca bu sırada sizin yerinize danışmanınız ulusal ve uluslararası standartlara uygun doğru tasarım yapıldığına ve önceden belirlediğiniz tasarım kriterlerinize uygun olarak projelendirme yapıldığının kontrolünü yapmalıdır. Hesaplama ve tasarım ile beraber sistemlerde kullanılacak makina ve ekipmanların da seçilmesi gerekir. Tasarımın doru ve standartlara uygun olması kadar seçilen ekipman ve malzemelerin de standartlara uygun olması gerekmektedir. BYKHY , TSE , TS EN , NFPA , FM , UL gibi kural ve standartlar göz önüne alınmalıdır.

• Dizayn dokümanının daha önceden onaylanmış tasarım kriteri dokümanına göre bağımsız akredite bir denetleme kuruluşunca onaylanması; Hazırlanan hesap , proje ve uygulama dosyasının akredite denetim kurumunca onaylanması ile beraber dizayn aşaması tamamlanmış demektir.

3.Montaj Aşaması:

• Montaj aşamasında bağımsız akredite denetim kuruluşu tarafından yapılan denetimlerin arasında taşeron ve/veya danışman tarafından gerekli görülmesi halinde ara denetimler yapılır; Tasarım ve projelendirmeden sonraki en önemli adım imalat –uygulamadır. Doğru ve yetkili kişiler tarafından yapılan tasarımların doğru ve yetkili kişiler tarafından imalat-uygulama yapılması gerekmektedir. Tesisat ve mekanik uygulamaları yapan usta ve işçilerin Mesleki yeterlilik ve diğer gerekli sertifikalarının olmasına dikkat edilmelidir. Diyelim ki sabit sprinkler söndürme sistemi yapılıyor o zaman imalatçı firmanın NFPA 13 ve/veya TS EN 12845 standartlarına uygun iş yapabilme sertifikalarının olması gerekliliği aranmalıdır. Her bir iş ( mekanik tesisat , elektrik algılama sistemleri , otomatik sistemler , aktif ve pasif yangın sistemlerinin tamamı) yetkili TSE li ve belgeli firmalara yaptırılmalıdır.Tasarımları doğru yapılmış ancak uygulamaları belgesiz –ehliyetsiz kişiler tarafından yapılmış olan sistemlerin hatalı çalışması muhtemeldir.

4.Devreye Alma Aşaması:

• Montaj/uygulama bittikten sonra, uygulamanın dizayn konsept dokümanı ile uyumlu olduğunun kanıtlanması için devreye alma testleri bağımsız akredite denetim kuruluşunun gözetiminde yapılır. Uygulama sonrası sistemlerin tasarıma uygun ve ekipmanların üretici firmaların direktiflerine uygun olarak devreye alınması işlemlerinin doğru bir biçimde yapılması gereklidir.Sistemlerin tasarıma uygun çalıştığının test edilerek görülmesi önemli bir detaydır.
• Devreye alma testinden sonra bağımsız akredite denetim kuruluşu tarafından bulguları anlatan bir denetim raporu yazılır. Sistem işletimdeyken onaylı dizayn konsept dokümanına göre yıllık olarak geçerli sertifika verilir. Süreli sertifika olması denetimin ve uygulamanın ciddiye alınması ve kontrol altında tutulması açısından önemlidir.

5.Ruhsatlandırma Aşaması:

• Montaj/uygulama bittikten sonra testlerde yapılıp sistemin çalıştığı görülmesine müteakip. Tüm yapılanlar ile beraber hazırlanmış olan güncel Yangın Dosyası ile beraber yapının yangına uygunluğu için ruhsat vermeye yetkili idareye sunulur.

Yangın dosyası hem proje ve uygulamanın detaylarını hem de ; yerleşim , acil durum planları , yangın risk analizi ve yangın yönergesi gibi detayları da içermelidir.

Tüm bu süreç sonrasında ruhsat vermeye yetkili idare dosyayı inceler ve her şey kurallara uygunsa ruhsat verir. Zaten bu sürece kadar her şey akredite ve belgeli olduğu için ruhsat vermeye yetkili idarenin işi oldukça kolay bir hale gelmiş olur.

6.Bakım –işletme Aşaması:

• Bağımsız denetim kuruluşu en az yıllık olarak periyodik denetim gerçekleştirmelidir. Bu denetim, sistemlerin testi, bakım programının incelenmesi, pasif tedbirler, aktif yangın koruma tedbirleri ve organizasyonel tedbirlerin görsel olarak incelenmesini içerir. Yangın koruma sistemi hala dizayn konsept dokümanı şartlarını sağlıyorsa bir yıl geçerli olan denetim raporu ile birlikte yeni sertifika verilir.

Bakım aşamasında yine belgesi olan akredite kurum ve kişiler tarafından bakım yapılması şartı aranmalıdır. Mesela sabit sistemlerin test ve bakımları  TS 13345 Yangın Söndürme Sistemleri ve Donanımları İçin hizmet yeterlilik belgesi almış Yetkili Servisler -Firmalar tarafından yapılır. Taşınabilir yangın söndürme cihazlarının test ve bakımları ise TSE 11827 hizmet yeterlilik belgesi almış Yetkili Servisler -Firmalar tarafından yapılır.

Yetkisiz ve TSE belgesi olmayan firmaların yaptığı test ve bakımlar geçerli değildir.

Sistemleri işletirken işletme bu sistemlerin işletilmesi için gerekli teknik elemanı sağlamalıdır , yine bu teknik ekip bu konuda eğitimli ve sertifikalı olmalıdır.Yangın güvenlik sistemlerinin işgörür olması için sürekli bir biçimde çalışmaya hazır olması en temel gerekliliktir. Yapılmış ancak bakımı tutumu yapılmamış kullanıma amade olmayan sistemlerin yangını önleme ve  söndürmede başarılı olması beklenemez. Yönetmelikler gereği ; Tüm yangın korunum , yangın güvenlik ve yangınla mücadele sistemlerinin periyodik bakımlarının yapılması gerekmektedir . Çünkü ilk kurulumda çalışan sistemin sürekli bir biçimde çalışır olması periyodik bakım tutum ile mümkün olacaktır.

7.Değişimlerin Yönetilmesi:

• Faaliyetler değiştiğinde veya binada değişiklik/eklenti yapılacağı zaman, dizayn konsept dokümanı gözden geçirilmeli ve gerekli olması durumda güncellenmeli veya yeni operasyonlar için yeni bir dizayn konsept dokümanı hazırlanmalıdır.

Dönemsel olarak yangın risk analizleri uzmanlar tarafından yapılır , gerekli ekleme ve çıkarmalar da uzmanların raporlamaları sonucu belirlenir.

Yangın güvenliği sisteminin sertifikalandırılabilmesi için değişikliklerin, yetkililer ve bağımsız akredite denetim kuruluşu tarafından onaylanmasını içeren tüm sertifikasyon süreci yeniden başlar.

Çünkü binada gerçekleştirilecek herhangi bir yapısal değişiklik yada binanın kullanım amacındaki değişiklik tüm yangın korunma ve güvenlik sistemini etkileyecektir. Hatta üretim yapma amacı yada depo amacı ile kullanılan binalarda ürün değişikliği de tüm yangın korunma ve güvenlik sistemini etkileyecektir.

YKHY Görev, yetki ve sorumluluk bölümü MADDE 6- (6) Sigorta şirketleri, yangına karşı sigorta ettirme talebi aldıkları binalarda, tesislerde ve işletmelerde, bu Yönetmelik hükümlerine uyulup uyulmadığını kontrol etmek mecburiyetindedir.

 Son olarak Görüldüğü üzere yangın korunma ve güvenlik sisteminin çalışır-işgörür olması sigorta açısından da bir sorumluluktur. Hatta gelişmiş ülkelerde sigorta denetleme açısından en önemli kurumlardan biridir. Tüm sigorta kurumları yangın sigortası yapmadan önce çok ciddi denetimler yapmaktadırlar.